بررسی اثر تنش شوری بر جوانه‌زنی و رشد اولیه ژنوتیپ‌های لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata)

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه پیام نور مرکز کرج

2 استادیار پژوهش بخش تحقیقات ژنتیک و ذخایر توارثی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

3 استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور مرکز کرج

چکیده

یکی از محدودیت ­های توسعه کشت لوبیا چشم بلبلی در مناطق مساعد زراعت این گیاه، وجود تنش شوری می‌باشد. به­ منظور بررسی اثر شوری بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه لوبیا چشم بلبلی، آزمایشی در آزمایشگاه ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل 15 ژنوتیپ مختلف لوبیا چشم بلبلی (مشهد، امید بخش1، امید بخش2، 001، 002، 7245،  7254، 7262، 7288، 7244، 7256، 7291، 7289، 7278 و 7305) و چهار سطح کلرید سدیم با غلظت‌های0،  50،  100 و 150 میلی‌مولار بودند. اثر ژنوتیپ روی تمام صفات مورد مطالعه به غیر از وزن تر ساقه‌چه و اثر شوری روی صفات درصد جوانه‌زنی، شاخص جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، وزن تر ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه معنی‌دار بود.  ژنوتیپ‌های مشهد و 7262 در بالاترین غلظت شوری دارای بیشترین درصد جوانه‌زنی نهایی (100 درصد) بودندو ژنوتیپ 001 در بالاترین سطح شوری دارای کمترین درصد جوانه‌زنی نهایی (38.88 درصد) بود. ژنوتیپ مشهد بالاترین شاخص قدرت جوانه‌زنی را به دست آورد و با افزایش غلظت شوری شاخص قدرت جوانه‌زنی، وزن تر و خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه آن کاهش یافت. ژنوتیپ‌های مشهد و 7262 بعنوان مقاوم‌ترین و ژنوتیپ 1 به عنوان حساس‌ترین ژنوتیپ نسبت به شوری انتخاب شدند. نتایج تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌ها در سه خوشه جدا از هم قرار گرفتند به طوری­ که ژنوتیپ‌های 1 و امیدبخش 2 در خوشه‌های جداگانه‌ و بقیه ژنوتیپ‌ها در خوشه سوم قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش تنوع ژنتیکی لازم برای انتخاب ارقام مقاوم به شوری در میان ژنوتیپ‌های لوبیا چشم بلبلی ایران وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


Abid, M., Qayyum, A., Dasti , A., Abdulwajid, R., 2001. Effect of salinity and SAR of irrigation water on yield, physiological growth parameters of Maize (zea mays L.) and properties of the soil. Journal of Research Science. 12 (1), 26-33.
Alebrahim, M.T., Janmohammadi, M., Sharifzade, F., Tokasi, S., 2008. Evaluation of Salinity and Drought Stress Effects on Germination and Early Growth of Maize Inbred Lines (Zea mays L.). Electronic Journal of Crop Production. 1(2), 35-43.
Alshammary, S.F., Y.L. Qian, and S.J. Wallner., 2004. Growth response of four turfgrass species to salinity. Journal of Agriculture Water Management. 66, 97–111.
Asareh, M.H., Shariat, A., 2009. Salinity resistance in germination stage and growth stage in Some Eucalyptus species. Journal of Agriculture Science and Natural Resources. 15 (6), 145-157.
Bagheri Kazemabad, A., Sarmadnia, G.H., Hajrasouliha, S.H., 1988. Response of jainfoin (Onobrychis vicifolia Scop.) to salt and drought stress during germination. Agricultural Science and Technology. 2,  41-55.
Bewley, J.D., Blak, M., 1998. Seed: physiology of development and germination second edition. Plenum Press, New York.
Cicek, N., Cakirlar. H., 2002. The effect of salinity on some physiological parameters in two maize cultivars. Journal of Plant Physiology. 28 (1–2), 66–74.
Endris, S., Mohammad, M. J., 2007. Nutrient acquisition and yield response of barley exposed to salt stress under different levels of potassium nutrition. International Journal of Environmental Science and Technology. 4 (3), 323-330.
Fowler, J.L., 1991. Interaction of salinity and temperature on the germination of crabe. Agronomy Journal. 83, 169- 173.
Ghassemi-Golezani K., Mohammadi, M., Zehtab-Salmasi, S., Nasrollahzadeh, S., 2016. Changes in seed vigor of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars during maturity in response to water limitation. Acta agriculturae Slovenica, 107 -1.
Ghassemi-Golezani K., Heydari, S., Hassannejad, S., 2015. Seed vigor of maize (Zea mays) cultivars affected by position on ear and water stress. Azarian Journal of Agriculture. 2, 40-45.
Jimenez, J.S.B., Craig, R., Lunch, J.P., 2002. Salinity tolerance of phaseolus species during germination and early seeding growth. Crop Science. 42, 1584-1594.
Kaya, M.D., Okcu, G., Cikili, Y., Kolsaici, O., 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in Sunflower (Heliantohus annus). European Journal of Agronomy. 24, 291-295.
Liu, J., Zhu, J.K., 1997. An Arabidopsis mutant that requires increased Calcium for Potassium nutrition and salt tolerance. Proceeding of the National Academi of Science. USA. 94, 14960-14964.
Mirmohammadi meybodi, S.A.M., Ghareyazi, B., 2002. Physiology aspects and breeding of plant salinity stress. Esfahan University Publication. pp. 47– 56 (In Persian).
Moaavani, P., Changizi, M., 2007. Principles of Crop Physiology in dry and saline condition. Islamic Azad University publication. Arak Branch. pp. 24– 28 (In Persian).
Munns, R. 2002. Comparative physiology of salt and water stress. Plant Cell Environ. 25, 659-671.
Munns, R., James, R.A., Lauchli, A., 2006. Approaches to increasing the salt tolerance of wheat and other cereals. Journal of Experimental Botany. 57, 1025-1043.
Murillo-Amador B., Troyo-Diégez, E., Lpoez-Cortés, A., Jones, H.G., Ayala-Chairez, F., Tinoco-Ojanguren, C.L., 2002. Salt tolerance of cowpea genotypes in the emergence stage. Australian Journal of  Experimental Agriculture. 41, 81-88.
Okcu, G., Kaya, M.D., Atak, M., 2005. Effects of salt and drought stresses on germination and seedling grow of Pea (Pisum sativum L.). Turkish Journal of Agriculture.  29, 237– 242.
Salehi Jozani, G.R., Abd-Mishani, S., Hosseinzadeh, A.H., Seied Tabatabaei, B.E., 2003. Genetic diversity analysis of commercial potato cultivars (Solanum tuberosum) in Iran using RAPD-PCR technique. Iranian Journal of Agricultural Science. 34 (4), 1021-1029.
Steppuhn, H., Volkmar, K.M., Miler, P.R., 2001. Comparing canola, field pea, dry bean and Durum Wheat crops grown is saline media. Crop Science. 41, 1827-1833.
Zeinali, A., Soltani, A., Golshani, S., 2001. Reaction of seeding parts to tension in rape (Brassica napus L). Iranian Agricultural Science. 33, 137-145.