بررسی اثرات پیش‌تیمار بذور گندم با نیترات پتاسیم بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه‌ها در سطوح مختلف تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی/ دانشگاه مراغه

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات/ دانشگاه مراغه

3 دانش آموخته ارشد مدیریت کشاورزی/ دانشگاه آزاد تبریز

چکیده

تحقیق حاضربه‌منظوربررسی اثراتپیش‌تیمار بذربرجوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه‌های گندمدرشرایطتنشخشکیدر قالب آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی دردانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه انجامشد. فاکتور‌های آزمایشی شامل تنش خشکی در پنچ سطح (0 (شاهد)، 3-، 6-، 9- و 12- بار) و پیش‌تیمار نیترات پتاسیم در سه سطح (0 (شاهد) ، 2 و 4 درصد) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی درصد جوانه‌زنی کاهش می‌یابد. تأثیر پیش‌تیمار بذر بر سرعت جوانه‌زنی و میانگین مدت جوانه‌زنی در سطح شاهد مثبت بود، اما با افزایش شدت تنش خشکی تأثیر مثبتی مشاهده نشد. به‌طوری‌که کمترین سرعت جوانه‌زنی و بیشترین میانگین مدت جوانه‌زنی در سطح تنش خشکی 12- بار مشاهده گردید. بررسی اجزای رشد هتروتروفیک نشان داد که پیش‌تیمار با غلظت دو درصد نیترات پتاسیم بیشترین تأثیر معنی‌دار را بر تحمل خشکی درصفات میزان مصرف ذخایر بذر، کارایی استفاده از ذخایر بذر و کاهش درصد ذخایر بذر داشت. همچنین  در شاخص ویگور و وزن خشک گیاهچه‌ها تحت تأثیر پیش‌تیمار با غلظت دو درصد نیترات پتاسیم در سطوح خشکی بیشترین تغییر معنی‌دار ملاحظه شد. لذا می‌توان اظهار نمود که پیش‌تیمار بذر با نیترات پتاسیم با تأثیر مثبت بر شاخص‌های رشد هتروتروفیک گیاهچه‌های گندم در شرایط تنش خشکی می‌تواند کارایی مطلوبی در رشد گیاه گندم در شرایط تنش خشکی ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها


Abdul-Baki, A.A., Anderson, J.D., 1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Science. 13, 630-633.
Al-Mudaris, M.A., 1998. Notes on various parameters recording the speed of seed germination. Der Tropenlandwirt, Beitrage zur tropischen landwirtsehaft und veterinamedizin. S, 147- 154.
Ashraf, M., Foolad, M.R., 2005. Pre-sowing seed P.D. (Ed.), Seed Production. Butterworths, London, treatment- A shotgun approach to improve. pp, 605-635.
Bewley, J.D., Black, M., 1994. Seeds: Physiology of development and germination. 2nd ed. Plenum Press, New York, 445 p.
Bougne, S., Job, C., Job, D., 2000. Sugar beet seed priming: Seed in nutrient solution. Journal of Agricultural Science. 38, 458- 468.
Bradford, K.J., 1995. Water relations in seed germination. In "Seed Development and Germination" (J. Kigel and G. Galili, Eds.), Marcel dekkerinc., New York. pp. 351-396.
Chojnowski, F.C., Come, D., 1997. Physiological and biochemical changes induced in sunflower seeds by osmopriming and subsequent drying, storage and aging. Seed Science Research. 7, 323-331.
Farooq, M., Basra, S.M.A., Warraich, E.A., Khaliq, A., 2006. Optimization of hydropriming techniques for rice seed invigoration. Seed Science and Technology 34, 529-534.
Ghasemi Pirbalouti, A., Golparvar, A. H., Riahi dehkordi, M., Navid, A. 2007. The effect of different treatments on seeds dormancy and germination of five species of medicinal plants of Chahar Mahal & Bakhteyari province. Pajouhesh and Sazandegi,  74,  185-192. [In Persian with English Summary]
Ghobadi, M,, Shafiei-Abnavi, M., Jalali-Honarmand, S., Ghobadi, M.E., Mohammadi, G.R., 2012. Does KNO3 and hydropriming improve wheat (Triticum aestivum L.) seeds germination and seedlings growth? Annals of Biological Research. 3, 3156-3160.
Harris, D., Tripathi, R.S., Joshi, A., 2000. On-farm seed priming to improve crop establishment and yield in direct-seeded rice, in IRRI: International Workshop on Dry-seeded rice technology, held in Bangkok, 25-28 January 2000. International rice research institute. Manila, philillines. 164 p.
Hilhorst, H.W.M., 1990. Dose-reponse analysis of factors involed in germination and secondary dormancy of seeds of Sisymbrium officinale. II.Nitrate. Plant Physiology. 94, 1 096 1102.
Hilton, J.R., Thomas, J.A., 1986. Regulation of pregerminative rates of repiration in seeds of various seed species by potassium nitrate. Journal of Experimental Botany. 37, 1516-1524.
Hong, B.o.S., ZongSuo, L., Ming, A.N.S., 2006. Osmotic regulation of 10 wheat (Triticum aestivum L.) genotypes at soil water deficits. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces. 47, 132–139.
International Seed Testing Association., 2009. International rules for seed testing. Seed Science and  Technology. 24, 155- 202.
Kaya, M.D., Okcu, G., Atak, M., Cikili, Y., Kolsarici, O., 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy. 24, 291-295.
Khajeh-Hosseini, M., Powell, A.A., Binghman, I.J., 2003. The interaction between salinity stress and seed vigor
 
during germination of soybean seeds. Seed Science and Technology. 27, 177-237.
Khan, J., Rauf, M., Ali, Z., Rashid, H., Khattack, M.S., 1999. Different stratification techniques effects on seed germination of Pistachio. Pakistan Journal of Biological Sciences. 2, 1412-1414.
Kiani, M., Bagheri, R., Nezami, A., 1997. Reactions genotypes to drought tension resulting from polyethylene glycol 6000 in seeding stage. Agriculture Industries and Sciences Magazine. 2, 45-55.
Mazaheri tirani, M., Manochehri kalantari, k., 2006. Ivnestigation of effect of three factor consist of Salysilic acid, drought and ethylene and their interactions on canola (Brassica napus L.) germination seed. Iranian Journal of Biology. 19, 408-418. [In Persian]
McDonald, M.B., 2000. Seed priming. (eds. M. Black and J. D. Bewley). Sheffield Academic press. PP, 287-325.
Ministry of Agriculture Jihad., 2013. Agricultural Statistics. Crop Products. Vol 1. Crop year 2011-2012. [In Persian]
Ramazani, M., Rezai Sokhtabndani, R., 2013. Effect of priming on qualitative traits on sorghum Kimia variety. Iranian Journal of Seed Science and Technology. 3, 1-10.  [In Persian]
Sadeghi, H., Khaef, N., 2011. Priming-induced metabolic changes in three annual medics species improve germination and early growth under drought and salt stress conditions. Genetics and Plant Physiology. 1, 186–198.
Sharp, R.E., Le Noble, M.E., 2002. ABA, ethylene and the control of shoot and root growth under water stress. Journal of Experimental Botany. 53, 33-37.
Soltani, A., Gholipoor, M., Zeinali, E., 2006. Seed reserve utilization and seedling growth of wheat as affected by drought and salinity. Environmental and Experimental Botany. 55, 195- 200.
Wakjira, K., Negash, L., 2013. Germination responses of Croton macrostachyus (Euphorbiaceae) to various physico-chemical pre-reatment conditions. South African Journal of Botany. 87, 76-83.
Yong, T., Zongsuo, L., Hongbo, S., Feng, D., 2006. Effect of water deficits on the activity of anti-oxidative enzymes and osmoregulation among three different genotypes of Radix astragali at seeding stage. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces. 49, 60–65.